Un coup de Dés jamais n’abolira le Hasard werd voor het eerst gepubliceerd in het tijdschrift Cosmopolis, in het nummer van 3 maart 1897.
De tekst wordt voorafgegaan door een voorwoord of observatie en een nota van de redactie, beide geschreven door Mallarmé op verzoek van de redactie van het tijdschrift. Die redactie was verbijsterd door de ongewone vorm en raadselachtige inhoud van het gedicht en bezorgd over de gemoedsrust van zijn lezers.
Moe om als obscuur gebrandmerkt te worden zet Mallarmé in zijn note de la rédaction de puntjes op de i: "In dit werk met een geheel nieuw karakter, heeft de dichter getracht muziek te maken met woorden. Een algemeen Leitmotiv klinkt door in het hele gedicht. De aard van de gebruikte tekens en de witregels eromheen zorgen voor een muzikaal interval [...] "
In werkelijkheid was Mallarmé ontevreden over de typografische vorm waarin zijn gedicht was vormgegeven. Hij vond het formaat te klein, en het drukken op een enkele pagina deed zijn tekst onrecht aan. Hij droomde van een nieuw formaat of, in zijn woorden, une pagination spéciale, dat hem in staat stelde om verder te gaan. En terwijl het gedicht verscheen in Cosmopolis, had hij deze nieuwe vorm al voorbereid voor de monumentale editie die Ambroise Vollard hem had voorgesteld.
Au mois de décembre 1896, Ambroise Vollard propose à Mallarmé de publier ce qu’il voudra bien écrire, dans la forme qu’il voudra, pour l’édition d’un « livre d’art » associant son texte à des lithographies d’Odilon Redon. Il lui promet qu’il s’agira-là de « la plus belle édition du monde ».
L’occasion est enfin offerte à Mallarmé de réaliser « l’œuvre qui doit exemple » ou le livre du Maître, ouvrage de grand format conçu pour être disposé sur un pupitre, la double page du livre ouvert étant l’espace vierge – la partition ou la toile – sur lequel les mots vont être distribués. Il opère ainsi, sur onze double pages, une projection nouvelle du texte envoyé à la revue Cosmopolis, établie selon l’ébauche architecturale dévoilée l’année précédente dans un article de La Revue Blanche intitulé « Le Livre, instrument spirituel » : « Pourquoi – un jet de grandeur, de pensée ou d’émoi, considérable, phrase poursuivie, en gros caractère, une ligne par page à emplacement gradué, ne maintiendrait-il le lecteur en haleine, la durée du livre, avec un appel à sa puissance d’enthousiasme : autour, menus, des groupes, secondairement d’après leur importance, explicatifs ou dérivés – un semis de fioritures. » [2]
|
